راهکارهای افزایش عمر کامپوزیت دندان

بسیاری از افراد هنگام انتخاب کامپوزیت دندان به‌عنوان روش ترمیم، نگران دوام و تغییر رنگ آن در طول زمان هستند. این نگرانی‌ها به دلیل قرار گرفتن کامپوزیت در معرض فشارهای مداوم جویدن و مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های رنگی مانند قهوه و چای به وجود می‌آید.

برخلاف ترمیم‌های فلزی مانند آمالگام، کامپوزیت‌ها به دلیل ترکیب رزینی خود ممکن است در معرض سایش یا تغییر رنگ قرار بگیرند. با این حال، پیشرفت‌های فناوری در تولید کامپوزیت‌های با کیفیت بالا، مانند استفاده از ترکیبات نانو-هیبرید، باعث شده است که این مواد دوام و مقاومت بیشتری در برابر تغییر رنگ داشته باشند و با مراقبت مناسب، می‌توانند تا سال‌ها زیبایی و عملکرد خود را حفظ کنند.

در ادامه به بررسی عوامل موثر بر طول عمر و راهکارهای افزایش عمر کامپوزیت دندان خواهیم پرداخت.

عوامل موثر بر طول عمر کامپوزیت

عوامل مختلفی بر طول عمر کامپوزیت دندان تأثیر می‌گذارند که شامل کیفیت مواد کامپوزیت، تکنیک نصب، مراقبت‌های بهداشتی فردی، محل ترمیم و برخی عوامل دیگر می‌شوند. در ادامه به تفصیل به هر یک از این عوامل پرداخته خواهد شد:

کیفیت مواد کامپوزیت

یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر طول عمر کامپوزیت، کیفیت مواد مورد استفاده است. کامپوزیت‌ها در انواع مختلفی از جمله نانوهیبرید، میکروهیبرید و میکروفیل تولید می‌شوند.

کامپوزیت‌های نانوهیبرید به دلیل داشتن ذرات ریزتر، مقاومت بالاتری در برابر سایش و فشار دارند و همچنین احتمال تغییر رنگ کمتری دارند. کامپوزیت‌هایی با کیفیت پایین ممکن است سریع‌تر دچار سایش، تغییر رنگ و ترک شوند.

انتخاب برند مناسب و مطمئن که دارای ویژگی‌های نوآورانه مانند فناوری رنگ ذاتی و پایین بودن انقباض پلیمریزاسیون باشد، می‌تواند به افزایش طول عمر کامپوزیت کمک کند. برای مثال، برند “ترایمدی – Trimedi” به دلیل مقاومت بالا در برابر تغییر رنگ و داشتن ترکیبات نانو، از جمله گزینه‌های باکیفیت محسوب می‌شود.

تکنیک نصب و مهارت دندانپزشک

تکنیک و مهارت دندانپزشک در نصب کامپوزیت یکی دیگر از عوامل بسیار مهم است. نصب صحیح کامپوزیت به دقت در ایجاد اتصال محکم بین کامپوزیت و سطح دندان، تنظیم درست حاشیه‌ها، و جلوگیری از ایجاد شکاف بین کامپوزیت و دندان نیاز دارد.

اگر در این فرآیند، هوا یا بزاق به زیر کامپوزیت نفوذ کند، می‌تواند منجر به شکست در چسبندگی یا پوسیدگی ثانویه شود. همچنین، استفاده از تکنیک‌های صحیح برای پلیمریزاسیون(فرآیند سخت شدن کامپوزیت با استفاده از نور مخصوص) به جلوگیری از ترک‌خوردگی و کاهش خطر شکستگی کامپوزیت کمک می‌کند.

قبل از شروع کار، دندان باید کاملاً خشک شود؛ چرا که اگر رطوبت وجود داشته باشد، ماده کامپوزیت به‌خوبی به دندان نمی‌چسبد. فرآیند خشک‌کردن دندان با ابزاری به نام «درمل» انجام می‌شود، که ممکن است بیمار کمی آن را احساس کند. دندان‌پزشک کامپوزیت را به‌گونه‌ای ترکیب می‌کند که همرنگ دندان طبیعی بیمار باشد، سپس آن را بر روی دندان قرار داده و به‌دقت فرم می‌دهد. پس از قرار دادن ماده روی دندان، با استفاده از نور آبی، کامپوزیت محکم و سخت می‌شود.

این کار تا زمانی که تمام مشکلات ظاهری دندان برطرف شود و ترمیم به‌طور کامل انجام گیرد، ادامه می‌یابد. هرچه این فرآیند با دقت بیشتری انجام شود، دوام و طول عمر کامپوزیت نیز بیشتر خواهد شد.

محل ترمیم در دهان

محل قرارگیری کامپوزیت در دهان نیز بر طول عمر آن تأثیرگذار است. کامپوزیت‌های دندان‌های جلو که کمتر تحت فشارهای سنگین جویدن قرار می‌گیرند، معمولاً عمر طولانی‌تری دارند، در حالی که دندان‌های خلفی که برای جویدن مواد غذایی سخت استفاده می‌شوند، بیشتر در معرض سایش و شکستگی قرار می‌گیرند. به همین دلیل، دندانپزشکان معمولاً در نواحی پر فشار از کامپوزیت‌های مقاوم‌تر یا ترمیم‌های سرامیکی استفاده می‌کنند.

عادت‌های بهداشت دهان و دندان

مراقبت‌های بهداشتی فردی نقش اساسی در افزایش طول عمر کامپوزیت ایفا می‌کند. افراد باید روزانه دو بار مسواک بزنند، از نخ دندان استفاده کنند، و از دهان‌شویه‌های غیرالکلی بهره ببرند تا پلاک‌های میکروبی که می‌توانند باعث پوسیدگی دندان و خرابی کامپوزیت شوند، کنترل کنند. همچنین، چکاپ‌های دوره‌ای دندانپزشکی برای ارزیابی وضعیت کامپوزیت و انجام پولیش‌های دوره‌ای جهت حفظ زیبایی و جلوگیری از تجمع لکه‌ها ضروری است.

عادت‌های غذایی و مصرف مواد رنگی

مصرف زیاد مواد غذایی و نوشیدنی‌های رنگی مانند چای، قهوه، شراب قرمز و نوشابه می‌تواند باعث تغییر رنگ کامپوزیت در طول زمان شود. همچنین، سیگار کشیدن به دلیل وجود نیکوتین و قطران، یکی از عوامل تغییر رنگ سریع‌تر کامپوزیت است. برای حفظ طولانی‌مدت زیبایی و رنگ طبیعی کامپوزیت، بهتر است مصرف این مواد کاهش یابد یا به حداقل برسد.

عادات مضر

عادات نادرستی مانند جویدن ناخن، مداد، یخ یا باز کردن اشیاء با دندان می‌تواند به سرعت باعث شکستن یا ترک خوردن کامپوزیت شود. این عادات همچنین می‌توانند به مینای دندان آسیب وارد کنند و نیاز به ترمیم مجدد ایجاد کنند. توصیه می‌شود افراد از این عادت‌ها پرهیز کنند تا طول عمر کامپوزیت‌هایشان افزایش یابد.

سایش و فشار ناشی از دندان قروچه

افرادی که به دندان قروچه (براکسیسم) مبتلا هستند (خصوصاً در هنگام خواب) فشار زیادی به دندان‌ها و کامپوزیت‌ها وارد می‌کنند. این موضوع می‌تواند منجر به سایش سریع‌تر کامپوزیت، ترک‌خوردگی یا حتی شکستگی آن شود. برای این افراد استفاده از نایت‌گارد (محافظ دندان شبانه) توصیه می‌شود تا فشار روی کامپوزیت‌ها کاهش یابد.

نوع و مقدار باندینگ

انجام فرآیند باندینگ یا اتصال بین ونیر کامپوزیت و مینای دندان، باعث می‌شود که ونیر کامپوزیت بدون مشکل و به مدت طولانی دوام داشته باشد. در این روش، ماده‌ای به نام رزین که هم‌رنگ دندان‌ها ساخته می‌شود، به‌کار گرفته می‌شود تا از تفاوت رنگ جلوگیری کند و از طریق باندینگ به دندان چسبانده می‌شود.

استفاده از باندینگ(مواد اتصال‌دهنده) با کیفیت و همچنین مقدار مناسب آن در طول نصب کامپوزیت تأثیر مهمی در چسبندگی و طول عمر کامپوزیت دارد. مواد باندینگ با کیفیت بالا می‌توانند از نشت مواد و بزاق به زیر کامپوزیت جلوگیری کرده و خطر پوسیدگی‌های ثانویه را کاهش دهند.

میزان و نوع فشار وارد شده به دندان‌ها

فشارهای مداوم، به‌ویژه در نواحی جویدنی، می‌توانند به مرور زمان باعث فرسایش یا شکستگی کامپوزیت شوند. هرچه فشار وارد شده به دندان بیشتر باشد، احتمال آسیب به کامپوزیت نیز افزایش می‌یابد. دندانپزشکان معمولاً برای دندان‌هایی که تحت فشار بالای جویدن قرار دارند، از کامپوزیت‌های مقاوم‌تر یا ترمیم‌های جایگزین مانند سرامیک یا اینله/آنله استفاده می‌کنند.

طول عمر کامپوزیت دندان به مجموعه‌ای از عوامل فنی و شخصی بستگی دارد. با انتخاب مواد با کیفیت، نصب دقیق توسط دندانپزشک ماهر، و رعایت عادت‌های بهداشتی و مراقبتی مناسب، کامپوزیت‌ها می‌توانند برای سال‌ها دوام بیاورند. اما عوامل دیگری مانند فشارهای جویدن، عادات غذایی و عادت‌های مضر نیز بر این ماندگاری تأثیرگذار هستند و باید برای افزایش طول عمر کامپوزیت‌ها به آن‌ها توجه کرد.

راهکارهای افزایش عمر کامپوزیت دندان

پس از انجام کامپوزیت دندان، اگر حساسیت به سرما یا گرما تجربه شد، جای نگرانی نیست زیرا این حساسیت با گذشت زمان به‌طور طبیعی برطرف می‌شود و نیازی به مراجعه مجدد به دندان‌پزشک وجود ندارد. همچنین، توصیه می‌شود برای مدتی از خوردن غذاهای سفت پرهیز کنید. برای افزایش دوام کامپوزیت، به‌ویژه ونیر کامپوزیت، بهتر است تا چند ساعت پس از درمان از مصرف چای، قهوه، و دیگر مواد رنگی خودداری کنید. همان‌طور که می‌دانیم، استعمال دخانیات به خودی خود برای دندان‌های طبیعی و همچنین روش‌های درمانی مانند ایمپلنت و ونیر کامپوزیت بسیار مضر است و ممکن است مشکلاتی ایجاد کند؛ بنابراین، از مصرف آن باید به‌شدت پرهیز شود. استفاده از خمیر دندان‌های بدون خاصیت سایندگی نیز می‌تواند به حفظ طول عمر کامپوزیت کمک کند.

چه زمانی باید کامپوزیت دندان را ترمیم کرد؟

عواملی مانند ساییدگی یا شکستگی دندان‌ها به دلیل استفاده مداوم و طولانی‌مدت می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در کامپوزیت‌های دندان شود یا از زیبایی آن‌ها کاسته شود. بر اساس تحقیقات، طول عمر معقول کامپوزیت‌های دندان به‌طور میانگین بین ۵ تا ۷ سال است، البته در صورتی که به‌خوبی از آن‌ها مراقبت شود. با گذشت زمان و استفاده مکرر، ممکن است کامپوزیت‌ها ترک بخورند یا شکسته شوند که در این صورت نیاز به تعویض یا ترمیم دارند.

اگر کامپوزیت دندان شما دچار آسیب، ترک‌خوردگی یا شکستگی شد، نگران نباشید؛ این مشکلات توسط دندان‌پزشک متخصص به‌راحتی و در زمان کوتاه برطرف می‌شوند.

در مقایسه بین کامپوزیت ونیر و لمینت سرامیکی، اگرچه لمینت سرامیکی طول عمر بیشتری دارد، اما به دلیل نیاز به تراش مینای دندان و سختی مراحل ترمیم آن، بسیاری از افراد کامپوزیت ونیر را ترجیح می‌دهند. شاید این سوال برای شما پیش بیاید که چرا کامپوزیت ونیر طول عمر کمتری دارد. علت این امر استفاده از موادی خاص در ساخت آن است، اما با این وجود، با مراقبت مناسب، می‌تواند بین ۴ تا ۵ سال بدون هیچ مشکلی به زیبایی شما افزوده کند.