آشنایی عمیقتر با کامپوزیتهای دندانی
امـــــروزه کامـــــپــــوزیت دنــــــدان یــــــکی از پــــرکاربـــردتـرین مـــــواد دنــــدانپزشکی مدرن است. ایــن ماده که با نـام “رزیـــن کامــپوزیت” نیز شناخته میشود، به صــورت گـسترده برای ترمــیـــم و اصـــــلاح دنـــدانها مـــورد اســــتفاده قـــــرار مـــیگیرد. کـــامپـــــوزیـت دنـدان به دلیـــل ویـــــژگــیهای مـــنــحــصر به فـــــرد خــــود در میـــان دنـــدانپزشـــکان و بیـــماران جایگاه ویژهای پیــدا کردهاند.
از همین رو آشنایی با کامپوزیت دندان: قیــــمت، مـــزایا و معــــایب آن اهمیت پیدا میکند. در این مقـاله، به بـــررسی جزئیات کامــپوزیت دندان و کـاربردهای آن میپردازیم.
مــواد تشکـیل دهـنده کامپـوزیت دنـدان
به صورت کلی، کامـپوزیت مادهایـست که از دو بـخش زمـینه (ماتریکس) و تـقویتکننده (فــیلر) تشکیل شده است. در مــورد کامپوزیتهای دندانی میتوان گفت که اجزای اصـلی آن رزیـنهای پلیمری و فیلر هستند. نقش رزین پلیمری، ایـــجاد چــسبندگی و شـــکلپذیری کــامپوزیت است. فیــلرها موجب افزایش مقاومت و دوام کلی کامپوزیت میشــوند. تــرکیــب ایـن دو مـــــاده با هم باعث مــیشوند که کامــــــپوزیـت دنـــدان بتــــواند به عـــــنوان بخــش ترمیمی، روی دنــدان قـــرار بگیرد.
فیــلرها مـیتوانند انـدازههای متفاوتی (میکرو و نانو) داشـــــته باشـند. انـدازه فیــلرها روی خــصوصــیات مـــکانیکی نـهــایی کامـــپوزیت مــوثر اســـت. در عـــلم مــــــواد مــــدرن برای رســـیدن کامــــپـوزیتها به خــــصوصیات عـــالی و بهـــینه از فیـــلرهای نــانو اســــتفاده میکنند.
انـــــــواع مـــــــونومرهای رایـــــج در کامپـــــوزیتهای دنــدانی
کامپوزیتهای دندانی، مـواد ترمـیــمی همرنگ دندان هستند که از رزینهای متاکریلیک به عنوان ماتریس اصـلی تشـــــکیل شـــــدهاند. مـــــــــــــونومرها، مولکولهای کـوچکی هستند کـه با پلیمریزاسیون، زنجیرههای پلیمری بـلند و مـــاتریــس رزیــــــنی را تشکـــــیل مـــیدهند. انتخــــاب مـــــونومرهای مناسب، نقـشی اساسی در خـواص نــــــــهایی کامــپوزیـــتهای دنـــــدانی ایفا میکند.
در این بخـــش، به بــــررسی انــواع مـــونــومرهای رایج در کامـپوزیتهای دنـــدانی مــــیپردازیم:
مــونومرهای مــتاکریلات:
- مـتـــیل مــتاکریــــلات (MMA): رایــجتــرین مـــونــــومـــر در کــــامپوزیـــــــتهای دنـــــدانی، با خواص مکانیکی مـــناسب و پلیمریزاسیون آسـان.
- هیدروکـــسـی اتیـــل مـــتاکریلات (HEMA): مونومری با حلالیت بالا که به بهبود چسبندگی به دندان و کاهش شکنندگی کامپوزیت کمک میکند.
- تریاتیلن گلیکول دیمتاکریلات (TEGDMA): مـــــــونــــــومــــــری با ویسکوزیته پائین که به افزایش استحکام و چقرمگی کامپوزیت کمک میکند.
مونومرهای وینیل استر:
- بیـــس فنــــول A دیگلیــسیدیل متاکریلات (Bis-GMA): مونومری با خــــواص مــــکانیکی عــــالی و مــــقاومت ســــایشــــی بالا که در ساخت کامپوزیتهای هیبریدی و میکروفیل استفاده میشود.
- اورتـــان دیمـــتاکریلات (UDMA): مونومری با حلالیت و ویسکوزیته بـــالا کــه بــه بهــــبود کــــارایـــی پلیــمریزاسیون و خــــواص نــــوری کامپوزیت کمک میکند.
مـــونومرهای دیگر:
- مونــومرهای سیـکلیک: مــانند 1,2-سیــــکلوهـــــگزان دیمـــــتاکریـــــلات (CHDMA) و 4-مــــتاکـــــریـلاوکــــــسیاتـــــــیل تریمـــتـــیلآمــــونیـــوم کـــــلرایـــد (METAC) کــه به افـــــــزایش سخــــتی و مــقاومت خــمــشی کامـــــپوزیت کمک میکنند.
- مونـــومــرهای فــــلوئوردار: مـــانند 2,2,3,3-تتـــــــــرافــــــلوئــرواتــــیل متــــاکریـــــلات (TFMA) که به افزایــــش مقـــــاومت به اسید و پوسیدگی کمک میکنند.
انتخاب مونومر مناسب:
انتخــاب مـــونومر مـــناسب بـــرای کامپوزیــتهای دنـــدانی به عـــوامل مختلفی مــانند خـــواص مــکانـیـکی مورد نظر، حـــــلالیت، ویـــــسکوزیته، پلیـــــمریزاسیــون و خـــواص نــــوری بستگی دارد.
مونومرها، مولکولهای کوچکی هستند که با پلیـــمریزاسیون، ماتـریـس رزینی کامپـوزیـــتهای دنـــدانی را تشــکیل میدهند. انواع مختلفی از مونومرها در کامـــــپوزیتهای دندانی استفاده میشوند که هر کدام خـــواص و مـــــزایای خــــاص خــــود را دارند. انتـــــخاب مــــونومر مناسب، نقشی اســــــــاســی در خـــــــواص نــهــــایی کامپوزیتهای دندانی ایفا میکند.
با توجـه به تنوع مونومرهای موجود، انتخاب مونومر مناسب برای هر کاربرد نیازمند در نظر گرفتن دقیق خواص و ویـــــژگــیهای آنهـاست. در اینــجا به برخی از عوامل کلیدی در انتخاب مــونومر برای کامــپوزیتهای دنــدانی اشاره میکنیم:
خواص مکانیکی:
استــحـــکام، ســــخــتی، چـــقرمــگی و مــقاومت سایشی از مهمترین خواص مکانیکی برای کامپوزیتهای دندانی هستند. مونومرهایی مانند Bis-GMA و TEGDMA استحــکام و چــقرمگی بالایی را ارائه میدهند، در حالی که MMA ارزانتر اما ترد و شکنندهتر است.
حلالیت:
حلالـــیت مــونومرها در فاز رزیــنی و همچنین حلالیت آنها در آب اهمیت دارد. حلالیت مناسب در فاز رزینی به تشکیل ماتریسی همگن کمک میکند، در حالی که حلالیت کم در آب باعث کاهش حساسیت به رطوبت در حین پــلیــــــمریزاسیون مـــیشـــود. HEMA حلالیت بالایی در آب دارد که به بهبود چسبندگی به دندان کمک میکند، در حــــالی کــه Bis-GMA و TEGDMA حلالیت کمتری دارند.
ویسکوزیته:
ویسکوزیته مونومر، روی سـهولت کار با کامپـــوزیت و شـــکلدهی آن تأثیر مـیگذارد. مونومرهای با ویسـکوزیته بالا مـــــانند Bis-GMA مـــیتوانند ویـسکوزیته کـل کـامپوزیت را افزایش دهند و کار با آن را دشوارتر کنند. TEGDMA ویسکوزیته پایینتری دارد و باعث بهــــــبود کارایــــی و شـــــکلدهی راحتتر کامپوزیت میشود.
پلیمریزاسیون:
سـرعـــت و کـــارایی پلیـــمریزاســیون روی زمان پخت (کیورینگ) کامپوزیت و ســـــهولت اســـتفاده از آن تأثـیر میگذارد. MMA به راحـــتی پلیمــــریزه مـیشود، اما بـــــرخـی از مــــونومرهای دیـــــگر مـــانند Bis-GMA نــیاز به آغــازگـرهای خاصی برای پلـیمریزاسیون مؤثر دارند.
خـواص نوری:
تـطابق رنگ با دندان و پایـداری رنگ در برابر نور از خــواص نـوری مــهم برای کـــامپـــوزیتهــای دنــــدانی هســتند. UDMA به دلیل شــفافیت بالا باعث بهـــــبود خـــــواص نـــوری کامـپـــوزیت میشود.
سمـــیّت و زیســتسـازگاری:
استـــفاده از مـــــونومـرهای با سمیّــــت کـــــم و زیــــــستســـازگاری بـالا برای ســلامت بیمار اهمیــت دارد. برخی از مـــونومرهای متــاکریـلات مانند MMA دارای سمـــــیّت هستند و استــفاده از آنها در حال کاهـــش است. HEMA زیستسازگاری بالایی دارد.
به طـــــور کلی، فــــــرمولاسیــــــون نهایی کامپوزیتهای دندانی اغلب شامل ترکیبی از چندین مونومر مختلف است تا بتوان به تعادلی بین خواص مورد نظر دســت یافت. محـــققان به طور مداوم در حال توسعه مونومرهای جدید با خواص بهبود یافته برای دستیابی به کامـــپوزیتهای دندانی با کارایی بالاتر و ایــمنتر هستند.
انـــواع فیــــلرهای کامــپوزیتهای دندانی
یک روش تقسیمبندی کامپوزیتهای دندانی بر اساس اندازه و شکل ذرات و تـــوزیع ســایز ذرات فیــلر اســـت. این تقسیمبندی به صورت زیر است:
ماکروفیل ها
کامپـــــوزیتهای اولــــیه مــــاکروفیل (پرکنــــندههای با انـــدازه بزرگ) با میـــــانگین قطر ذرات 20 تا 30 میکرون بودند. این کامــــپوزیتها کدر بوده و مــقاومت به سایـــش کمی داشتند.
کامپــــــوزیتهای میـــــکروهیــبرید و نانوهیــبرید
کامپوزیتهای میکروهیبرید
کامـپــــــوزیتهــای میــــــکروهــــــیـــــبرید (Microhybrid Composite) نــــوعی مواد دندانی هستند که در ترمیمهای دندانپزشــــکی، به ویژه در بازســازی دندانهای آسیبدیده یا پوسیده به کار میروند. این کامپوزیتها به دلیل ویژگــــیهای ترکیــــبی خــود مــــانند استحکام بالا و قابلیت پولیش خوب، به عـــنوان یـک گزیــــنه محــــبوب در ترمیمهای دندان شناخته شدهاند.
ویژگیهای کلیدی کامپوزیتهای میکروهیبرید
ترکیب ذرات مختلف
کامپــوزیـــتهای میــکروهیــــبرید از ترکیب ذرات میکرو و ماکرو ساخته شدهاند. ذرات ماکرو (بزرگتر) استحکام مکانیکی بالایی به ماده مـــیدهند، در حالی که ذرات میکرو (ریزتر) باعث بهبود کیفیت سطح و پولیشپذیری مـــیشوند. این ترکیــــب به مواد ویــژگیهایی مــــیبخــــشد که برای اســتفاده در ترمیم دندانها ایدهآل است.
استحکام و مقاومت بالا
ایــن کامــــپوزیتها به دلـیـــل وجـود ذرات بــزرگتر، از استحـــــکام بالاتری نســـبت به کامــپوزیتهای میکروفیل (Microfill) برخوردارند. این ویـــــژگی آنها را برای ترمیمهای دندانی که نیاز به مقــاومت بیشــــتری دارند، مانند دندانهای عقبی، مناسب میسازد.
پولیشپذیری خوب
بــا وجــــــــود داشـــــتن ذرات بزرگــــتر، کامپوزیتهای میکروهیبرید همچنان قابلیت پولیش بالایی دارند که این امر باعث میشود پس از اعمــال روی دندان، سطحی صاف و براق داشته باشند.
کاربرد گسترده
به دلیل ویژگیهای ترکیبی خود، این نوع کامپوزیتها در بسیاری از موارد درمانی مانند ترمیمهای مستقیم و غیرمستقیم دندان، پر کردن حفرهها و حتی برای کارهای زیبایی مانند اصلاح شــــــکل و رنـــــگ دندانها استفاده میشوند.
مقاومت در برابر سایش
یکی دیگر از مزایای این کامپوزیتها مقاومت نسبی آنها در برابر سایش است که باعث افزایش طول عمر ترمیم میشود.
به طور کلی، کامپوزیتهای میکروهیبرید به عنوان یک گزینه میانرده بین کامپوزیتهای میکروفیل و ماکروفیل شناخته میشوند و با ترکیب مناسب از استحکام و زیبایی، در بسیاری از موارد درمانی استفاده میشوند.
نانوهیبریدها نیز در بخش بعدی توضیح داده شدند.
نانوکامپوزیتها
اخیراً وارد نمودن فناوری نانو به صنعت طراحی و تولید کامپوزیتها تا حد زیادی خواص آنها را بهبود بخشیده است.
در حال حاضر دو نوع متمایز از کامپوزیتهای دندانی در دسترس است که شامل نانو ذرات میباشد.
نانوفیلرها:
این کامپوزیتها حاوی ذرات نانومتری در سراسر ماتریس رزینی هستند. ذرات بزرگتر اولیه وجود ندارد. همه ذرات این کامپوزیتها در محدودهی نانومتر هستند. واردکردن نانوفیلها به کامپوزیتهای دندانی با اهداف متعددی انجام میشود.
اولاً اندازه ذرات نانومتری کمتر از طول موج نور مرئی (400 تا 800 نانومتر) است که فرصت ایجاد موادی بسیار شفاف را فراهم میکند. علاوه بر این نسبت سطح به حجم نانوذرات خیلی بزرگ است. اندازهی کوچکترین نانو ذرات نزدیک به مولکولهای پلیمری است به نحوی که در مقیاس مولکولی میتوانند تعاملی را با ماتریس رزینی میزبان برقرار کنند.
دو نوع از نانو ذرات تولیدشده و برای تهیهی این دسته از کامپوزیتها استفاده میشود.
نوع اوّل شامل ذرات نانومتری است که اساساً با جرم یکسان، متراکم نشده و غیرآگلومره ی سیلیکا یا زیرکونیا هستند. نانوذرات با سیلان اصلاح سطح میشوند که امکان باند شدن ذرات به ماتریس رزینی را فراهم میآورد. نانومرها به وسیلهی پدیدهی سل سنتز شده و ذرّاتی هم اندازه تولید میکنند. به همین دلیل اگر ذرات نانومتری به تنهایی برای ساخت کامپوزیتهای پر از فیلر استفاده شوند، خصوصیات رئولوژیک ضعیفی به دست میآید.
برای غلبه بر این نقطهضعف، از نوع دوم ذرات به نام نانوکلاسترها استفاده میشود.
نانوکلاسترها با سینترینگ سبک اکسیدهای نانومتری ساخته میشوند تا کلاسترهایی از توزیع کنترل شدهی ذرات تشکیل شود. نانوکلاسترها از سل سیلیکا به تنهایی و از مخلوط اکسیدهای سیلیکا و زیرکونیا تولید میشوند.
اندازهی ذرات اولیه برای تولید نانوکلاسترها حدود 5 تا 75 نانومتر است. کلاسترها میتوانند به گونهای ساخته شوند که دارای توزیع سایز وسیعی از ذرات در محدودهی 100 نانومتر تا مقادیر زیر میکرون باشند و میانگین سایز 6/0 میکرون را نیز داشته باشند.
منحصر به فرد بودن کامپوزیتهای نانوفیل به این دلیل است که دارای استحکام مکانیکی میکروهیبریدها هستند اما درعینحال مانند یک میکروفیل صافی خود را در حین سرویس دهی حفظ میکنند. در کامپوزیت نانوفیل، نانوکلاسترها در حین سائیده شدن با سرعتی مشابه ماتریس اطراف تنش برشی میپذیرند و این رفتار باعث میشود که ترمیم برای مدت طولانی تری سطح صاف خود را حفظ کند.
نانو هیبریدها:
نانوهیبریدها از دو نوع فیلر تشکیل شده است: ذرات ریز با میانگین اندازه ذرات 2 تا 4 میکرون و ذرات نانوذرات (بسیار ظریف) با اندازه ذرات 20 تا 200 نانومتر به مقدار 5 تا 15 درصد که معمولاً از جنس سیلیکا هستند.
به دلیل استفاده از دو نوع فیلر در کامپوزیتهای هیبرید امکان واردکردن مقدار بیشتری از فیلر امکانپذیر شده و درعینحال هندلینگ خوب کامپوزیت در کلینیک فراهم میشود. کامپوزیتهای میکروهیبریدی ممکن است دارای 60 تا 70 درصد حجمی فیلر باشند که بسته به چگالی فیلر معادل 77 تا 84 درصد وزنی کامپوزیت است.
نانوهیبریدها و میکروهیبریدها مقاومت به سایش کلینیکی و خصوصیات مکانیکی خوبی دارند و برای کاربردهای تحت تنش مطلوب هستند. اما به تدریج صیقل و پرداخت سطحی خود را از دست داده و خشن و کدر میشوند. اندازه ذرات میکروهیبرید از 1 تا 5 میکرون متغیر است. البته این اندازه در منابع مختلف متغیر است.
دستهبندی کامپوزیت دندان
کامپوزیتهای دندان به دو دسته اصلی تقسیم میشوند: کامپوزیتهای خمیری و کامپوزیتهای فلو (Flowable).
-
کامپوزیت خمیری (Pasty Composite):
- کاربرد: کامپوزیت خمیری به دلیل قوام بیشتری که دارد، برای ترمیمهای نواحی با بار سنگین جویدن مانند دندانهای خلفی (عقب) بسیار مناسب است.
- ویژگیها: این مواد، امکان شکلدهی و قرارگیری دقیق در حفره دندان را فراهم میکند و مقاومت بالایی در برابر سایش و فشار دارد.
-
کامپوزیت فلو (Flowable Composite):
- کاربرد: کامپوزیت فلو، برای ترمیم نواحی کوچک و خطوط نازک دندان استفاده میشود. همچنین برای پوشش دادن نواحی کوچک و پر کردن ترکهای دندان مناسب است.
- ویژگیها: کامپوزیت فلو نسبت به کامپوزیت خمیری، دارای قوام کمتری است و به راحتی در حفرهها و ترکهای دندان جریان مییابد. همچنین به دلیل ویسکوزیته پایینتر، این نوع کامپوزیت به خوبی با ساختار دندان ادغام میشود و ظاهر طبیعیتری ایجاد میکند.
کاربردهای کامپوزیت دندان
-
- پرکردن دندان: یکی از رایجترین کاربردهای کامپوزیت دندان، پرکردن حفرههای ناشی از پوسیدگی است. کامپوزیت دندان به دلیل رنگ و ظاهر طبیعیاش، برای پرکردن دندانهای جلو و عقب بسیار مناسب است.
- اصلاح لبخند: بسیاری از افراد برای بهبود ظاهر دندانهای خود از کامپوزیت دندان استفاده میکنند. با استفاده از این ماده، میتوان نقصهای کوچک دندان مانند شکستگیها، ترکها و فاصلههای بین دندانها را اصلاح کرد.
- روکش دندان: کامپوزیت دندان به عنوان یک جایگزین مناسب برای روکشهای فلزی و پرسلنی، میتواند به عنوان روکش دندان استفاده شود. این روکشها به دلیل ظاهر طبیعی و قیمت مناسب، در میان بیماران محبوبیت زیادی دارند.
مراحل کار با کامپوزیت دندان توسط دندانپزشک
- آمادهسازی دندان:
- تمیز کردن دندان: در ابتدا، دندانپزشک دندان مورد نظر را به دقت تمیز میکند تا هر گونه پلاک و باکتری از سطح دندان برداشته شود.
- بیحسی: در صورت نیاز، ناحیه تحت درمان بیحس میشود تا بیمار در طی فرآیند ترمیم درد نداشته باشد.
- آمادهسازی حفره:
- حفرهسازی: دندانپزشک با استفاده از ابزارهای خاص، نواحی پوسیده یا آسیبدیده دندان را برمیدارد و حفرهای مناسب برای قرار دادن کامپوزیت ایجاد میکند.
- قرار دادن کامپوزیت:
- انتخاب رنگ: دندانپزشک رنگ کامپوزیت را با توجه به رنگ طبیعی دندانهای بیمار انتخاب میکند تا ترمیم به طور کامل با دندانهای دیگر تطابق داشته باشد.
- لایهبندی: کامپوزیت به صورت لایهلایه در حفره قرار میگیرد و هر لایه به کمک نور خاصی (نور هالوژن یا LED) سخت میشود.
- شکلدهی و صیقلکاری:
- شکلدهی: پس از قرار دادن کامپوزیت، دندانپزشک شکل نهایی دندان را با استفاده از ابزارهای خاص ایجاد میکند.
- صیقلکاری: در نهایت، سطح دندان صیقل داده میشود تا کامپوزیت به طور کامل با دندانهای دیگر ادغام شود و سطحی صاف و براق ایجاد گردد.
مزایای کامپوزیت دندان
- ظاهر طبیعی: یکی از بزرگترین مزایای کامپوزیت دندان، توانایی تطابق با رنگ طبیعی دندانهاست. این ویژگی باعث میشود ترمیمهای انجام شده با کامپوزیت به سختی قابل تشخیص باشند.
- فرآیند سریع: نصب و آمادهسازی کامپوزیت دندان به طور کلی سریع و ساده است. این ویژگی باعث میشود بیماران بتوانند در کوتاهترین زمان ممکن به نتایج مطلوب دست یابند.
- قابلیت ترمیم: در صورت بروز آسیب یا تغییر رنگ، کامپوزیت دندان به راحتی قابل ترمیم و تعمیر است.
مزایای کامپوزیت دندان نسبت به آمالگام
- ظاهر زیباتر: کامپوزیت دندان به دلیل توانایی تطابق با رنگ طبیعی دندانها، از نظر زیبایی بسیار بهتر از آمالگام است. آمالگام رنگ نقرهای دارد که ممکن است در دندانهای جلو ظاهر طبیعی دندانها را تحت تأثیر قرار دهد.
- حفظ ساختار دندان: برای نصب کامپوزیت دندان، نیاز به برداشتن کمتری از ساختار دندان سالم وجود دارد. در مقابل، آمالگام نیاز به حفره بزرگتری دارد که ممکن است باعث ضعیف شدن دندان شود.
- عدم حساسیت به تغییرات دما: کامپوزیت دندان به تغییرات دما کمتر حساس است، در حالی که آمالگام ممکن است به تغییرات دما واکنش نشان داده و باعث حساسیت دندانی شود.
- بدون جیوه: آمالگام حاوی جیوه است که ممکن است برخی افراد نسبت به آن نگرانیهایی داشته باشند. کامپوزیت دندان بدون جیوه است و از این نظر ایمنتر محسوب میشود.
آمالگام به پایان سلام میکند (ادامه مطلب) …
معایب کامپوزیت دندان
- دوام محدود: با وجود تمامی مزایا، کامپوزیت دندان به اندازه مواد دیگر مانند سرامیک و فلز دوام ندارد. این ماده ممکن است با گذشت زمان دچار سایش یا تغییر رنگ شود.
- حساسیت به حرارت: کامپوزیت دندان ممکن است به تغییرات دما حساس باشد و باعث ایجاد حساسیت دندانی در برخی افراد شود.
نتیجهگیری
کامپوزیت دندان به عنوان یک ماده ترمیمی و زیبایی، نقش بسزایی در دندانپزشکی مدرن ایفا میکند. این ماده با ویژگیهای منحصر به فردش، توانسته است جایگاه ویژهای در میان دندانپزشکان و بیماران پیدا کند. با این حال، انتخاب کامپوزیت دندان باید با مشورت و راهنمایی دندانپزشک صورت گیرد تا بهترین نتیجه ممکن حاصل شود.
با توجه به کاربردها و مزایای کامپوزیت دندان، این ماده به طور گستردهای در ترمیم و اصلاح دندانها مورد استفاده قرار میگیرد. اگر به دنبال بهبود ظاهر دندانهای خود هستید یا نیاز به ترمیم دندانهای خود دارید، کامپوزیت دندان میتواند یک گزینه عالی باشد
یک گام با یک ترمیم بیدردسر فاصله دارید!
برای مشاهده محصولات و کسب اصلاعات بیشتر از فروشگاه آنلاین ترایمدی بازدید نمایید.
فروشگاه آنلاین ترایمدی
اشتراکها: لایت کیور و مکانیزم کیور شدن کامپوزیت - Trimedi
اشتراکها: انواع مواد ترمیمی دندانپزشکی - Trimedi
اشتراکها: اصلاح دندان خرگوشی با کامپوزیت دندان - Trimedi
اشتراکها: همه چیز در مورد لمینت دندان - Trimedi
اشتراکها: ترمیم پوسیدگی دندان - Trimedi
اشتراکها: کامپوزیت فلو چیست؟ - Trimedi